معاونت بهداشت

واحد مبارزه با بیماریهای واگیر بر پایه علم اپیدمیولوژی، مراقبت (Surveillance) در برنامه‌های پیشگیری و مبارزه با بیماریها را انجام می‌دهد. مراقبت به معنای موشکافی و دقت مداوم در عوامل تعیین کننده بروز و انتشار بیماریها و سایر شرایط ناخوشی می‌باشد و با جمع‌آوری مداوم و منظم، تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌های بهداشتی در فرآیند توصیف و پایش سلامتی جامعه را بعهده دارد. اهداف این مراقبت شامل پایش سیر بیماری که به طراحی برنامه‌ای مطابق با شرایط جدید بیماری منجر می‌شود، تعیین گروههای در معرض خطر بیماری و مرگ برای بیماریهای دارای اولویت، ارزیابی تأثیر فعالیت‌های پیشگیری و درمان بر میزان بروز و شیوع، تعیین اولویت‌های موجود در بین فعالیت‌های کنترل بیماری و کمک به تعیین هویت و انجام پژوهش و کنترل اپیدمی‌ها می‌باشد. کارشناسان شاغل در این واحد عهده دار انجام کارهای تخصصی و مطالعاتی و برنامه ریزی در زمینه مبارزه با بیماری های واگیر با توجه به اولویت های بهداشتی کشور جمهوری اسلامی ایران که توسط مرکز مدیریت بیماری ها اعلام وابلاغ می شود، می باشند.

بیماریهای واگیر مشمول مراقبت در کشور شامل :

-  بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن : دیفتری ، کزاز ، سیاه‌سرفه ، هپاتیت ، فلج اطفال ، سرخک و مننژیت
-  بیماریهای آمیزشی منتقله از طریق انتقال خون وانتقال جنسی مانند : سیفلیس و هپاتیت B و C
-  بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان : بروسلوز ، هاری ، لیشمانیوز ، سیاه‌زخم ، کیست هیداتیک ، تب‌های خونریزی دهنده کریمه کنگو ، لپتوسپیروز و ..- بیماریهای انگلی و روده‌ای: وبا، تیفوئید، اسهال خونی، بوتولیسم و ...
-  بیماریهای منتقله از ناقلین: مالاریا
-  بیماریهای تنفسی: سل، جذام و آنفلوآنزا

-  بیماریهای بازپدید و نوپدید( کووید، زیکا، تب دنگی و...)

خلاصه اقداماتی که در قالب بیماری های واگیر انجام می شود:

* گزارش گیری بیماریها بصورت فعال از کلیه خانه های بهداشت ؛ مراکز بهداشتی درمانی ؛ بیمارستانها ، مطب ها و بخش خصوصی درمانی و ...

* بررسی کلیه موارد مشکوک براساس دستورالعمل کشوری

* تکمیل فرم بررسی استاندارد کشوری جهت هر مورد

* انجام اقدامات کنترلی و درمانی برای هر فرد مشکوک به بیماری

* پیگیری اطرافیان بیمار بر حسب نوع بیماری شامل  آموزش ، واکسیناسیون ، دارو درمانی  یا پروفیلاکسی دارویی و پروفیلاکسی های مربوط به تماس

* انجام آزمایشها و نمونه برداریهای لازم به صورت رایگان بر حسب هر مورد بیماری  و ارسال نمونه ها به آزمایشگاه های تخصصی مربوطه

* ثبت اطلاعات و داده ها در سیستم های پرتال و سامانه های مربوطه

* مراقبت اپیدمیولوژیک (مراقبت طغیانها یا اپیدمی ها بالاخص در اماکن تجمعی از قبیل مدارس، دانشگاه ها،خوابگاهها، پادگانها، زندان ها و....

* مراقبت موارد مرگ بیمارستانی

*مراقبت مبادی ورودی و خروجی کشور(مراقبت مرزی)

شرح وظایف گروه بیماریهای واگیر:

•   آشنایی با نرم افزارهای کاربردی واحد مربوطه و ورود اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده ها

•   برآورد و پیش بینی میزان بروز بیماریهای هدف واگیر و انجام بررسی های اپیدمیولوژیک و تمهیدات لازم جهت پیشگیری از وقوع موارد جدید و مشابه در آینده

•    برآورد و تهیه طرح توزیع منابع برای اجرای برنامه ها در سطح شهرستان

•    برنامه ریزی و انجام سمینارها و کارگاه های آموزشی برای گروه های مختلف در سطح دانشگاه و طراحی و تدوین برنامه های آموزشی برای گروههای خاص (نظیر زندانیان و...) و شرکت دربرنامه های آموزشی کشوری

•     برنامه ریزی و تنظیم برنامه های تفضیلی و عملیاتی سالیانه بیماریهای واگیر

•     برنامه‌ریزی ، سازماندهی و هدایت اجرایی برنامه‌های کنترل بیماریهای واگیر در سطح استان

•     تسهیل زمینه های اجرایی برنامه های کشوری تدوین شده در زمینه نظام مراقبت و کنترل بیماریهای واگیر

•     سازماندهی – برنامه ریزی – و اجرای استراتژیهای مراقبت بیماریهای واگیر براساس نتایج بررسی های انجام گرفته و سیاست های دانشگاه

•     سازماندهی و برنامه ریزی و اجرای استراتژیهای مراقبت - کنترل – حذف – ریشه کنی بیماریهای واگیر بر اساس برنامه کشوری و داده های آماری و تجزیه و تحلیل آنها 

•     شرکت فعال در دوره های کارآموزی ، مهارتی و آموزشی در جهت ارتقا معلومات و توانمندیهای شغلی و بکارگیری نتایج آن در انجام وظایف محوله

•     طراحی و تدوین ابزارها و متون آموزشی جهت آموزش جامعه با استفاده از رسانه های آموزشی (نظیر پوستر – پمفلت و ...)

•     طراحی و تدوین و اجرا برنامه های تحقیقاتی در مورد بیماریهای واگیر ومطالعه وتحقیق درزمینه عوامل خطر شناسایی گروههای جمعیتی در معرض خطر وارائه پیشنهادات وتوصیه های لازم جهت کاهش خطر

•     گردآوری و تجزیه و تحلیل آمار بیماریها و تنظیم گزارش نهایی و ارسال به وزارتخانه مربوطه ومقامات بالاتر

•     مشارکت در تحقیقات کاربردی در عرصه نظام سلامت در شغل مربوطه

•     مشارکت و همکاری در برنامه ریزی های شهرستانی در زمینه برنامه های اجرایی ستاد شهرستان و همکاری با بخش خصوصی در زمینه راهکارهای پیشگیری اولیه – ثانویه - ثالثیه

•     مطالعه و شناخت وضعیت اپیدمیولوژیک بیماریها درسطح دنیا ، کشور و بویژه استان      

•         نظارت بربرنامه پورتال آمار،گزارش وثبت فرم بررسی اپیدمیولوژیک

•         نظارت و اجرای برنامه های کشوری نظام مراقبت و کنترل بیماریها

•         همکاری در آموزش دانشجویان گروه پزشکی و پیراپزشکی در واحد های تحت پوشش